Метадычныя рэкамендацыі па мове варожасці для праваабарончых арганізацый Беларусі

Праблема мовы варожасці набывае ўсё большую ўвагу ў беларускім грамадстве. У той жа час сам тэрмін мова варожасці выкарыстоўваецца для абазначэння вельмі шырокага кола з’яў: ад асобных дыскрымінацыйных выказванняў, абразаў і некарэктнай тэрміналогіі да вобразаў у сацыяльных сетках ці нават цэлых журналісцкіх матэрыялаў. Адрозненні ў разуменні таго, што такое мова варожасці і як ёй супрацьдзейнічаць, становяцца ўсё больш прыкметнымі.

Гэтая сітуацыя вынікае з таго, што мову варожасці можна вывучаць з розных перспектываў: сацыялагічнай, юрыдычнай, культурнай, лінгвістычнай і іншых. Больш за тое, унутры кожнага з гэтых падыходаў паняцце інтэрпрэтуецца па-рознаму. Ні міжнароднае, ні нацыянальнае права не даюць выразнага азначэння мовы варожасці, і няма спецыяльных канвенцый, рэзалюцый, дамоваў ці законаў, якія б поўнасцю ўдакладнялі гэты тэрмін.

Гэтыя рэкамендацыі дапамогуць зацікаўленым бакам больш эфектыўна і ўзгоднена супрацьдзейнічаць мове варожасці, адначасова пазбягаючы празмерных абмежаванняў свабоды выказвання.

Рэкамендацыі будуць карыснымі і для шырэйшай аўдыторыі. Яны прапануюць агляд падыходаў да мовы варожасці ў міжнародным праве, аналіз беларускага прававога кантэксту, а таксама важныя рэкамендацыі і спасылкі.

У межах падрыхтоўкі дадзеных рэкамендацый арганізацыя Журналісты за талерантнасць правяла серыю кансультацый з праваабарончымі арганізацыямі і ініцыятывамі беларускага грамадзянскага грамадства. Вынікам гэтай працы стала Нацыянальная кансультацыя грамадзянскай супольнасці па супрацьдзеянні мове варожасці, у якой прынялі ўдзел больш за 40 арганізацый грамадзянскай супольнасці. Вынікі гэтага шырокага і інклюзіўнага працэсу і сталі асновай для дадзенай брашуры.

Над распрацоўкай гэтых рэкамендацый працавалі Human Constanta, Беларуская асацыяцыя журналістаў, Беларускі дакументацыйны цэнтр, Прававая ініцыятыва, Беларускі Хельсінкскі камітэт, Праваабарончы цэнтр «Вясна» і Праваабарончая ініцыятыва «Журналісты за талерантнасць».